Từ lập đông đến trước lập xuân là quãng thời gian 3 tháng của mùa đông với hàn khí là chủ khí. Khí lạnh mùa đông trở thành hàn tà là tác nhân gây bệnh cho con người.
Hàn tà làm tổn thương dương khí: Con người khi bị hàn tà xâm nhập, cản trở dương khí vệ ngoại sẽ xuất hiện các chứng trạng, ố hàn (sợ lạnh), phát sốt không mồ hôi, mạch phù khẩn (mạch nổi, có lực, đi nhanh).
Hàn tà từ biểu (ngoài) vào lý (trong) dễ hóa nhiệt: Nói chung hàn tà từ kim thái dương truyền vào kim dương minh rồi xuất hiện các chứng thực nhiệt, sốt cao, phiền khát, đổ nhiều mồ hôi.
Tính chất của hàn thì ngưng trệ, khi nó xâm phạm vào nhân thể thường trệ động ở cơ phu (da thịt), kinh lạc, gân cốt hoặc tạng phủ khiến cho khí huyết không lưu thông, khí trệ, huyết ứ trở thành chứng đau (chứng trí).
Hàn tà trệ đọng trong đường ruột thì sinh ra nôn mửa, đau bụng, ỉa chảy. Hàn tà tụ lại ở gân xương gây đau, hàn tà lưu ở bì phu (da thịt) thì dễ chữa nếu vào tạng phủ thì nguy hiểm khó chữa.
Hàn tà thường kết hợp với phong tà trở thành phong hàn xâm phạm nhân thể...
Phép tắc dưỡng sinh phòng chữa bệnh mùa đông
Hàn tà thường làm cho gân mạch tê cóng, huyết ứ, khí trệ gây hiện tượng đau (chứng tí), đồng thời làm tổn thương dương khí con người. Phép dưỡng sinh chữa bệnh mùa đông là sơ phong tán hàn (sơ tán phong tà làm tiêu tan khí lạnh), dùng các thực phẩm và dược vật có tính tân ôn (nóng ấm) giải biểu, làm cho ra mồ hôi để giải trừ tà khí) như gừng tươi, hành củ, tỏi, rau mùi, tía tô, đường đỏ... Hàn tà xâm nhập vào cơ thể có thể xuất hiện sốt cao, miệng khát, mồ hôi nhiều, lúc này nên dùng đồ ăn và các loại thuốc có tính năng thanh nhiệt sinh ra tân như: chim mẫu, thạch cao, gạo, cam, quýt...
Mùa đông khí hậu lạnh, dương khí ẩn sâu, hàn tà dễ làm tổn thương đến thận dương, nhất là những người dương khí bất túc càng dễ bị nhiễm bệnh. Thận chủ tàng âm tinh do đó ăn uống, dưỡng sinh và phòng trị bệnh vừa phải bổ âm lại phải chú ý bổ dưỡng.
Mùa đông trời đất giá lạnh đâu đâu cũng xuất hiện âm thịnh, dương suy, nên cần thu tàng dương khí, cần tăng cường giữ ấm tránh lạnh, không hoạt động quá nhiều làm hao tán thể lực, sau khi vận động nên thay quần áo kịp thời không nên mặc lạnh, sáng dậy nên xoa lòng bàn tay, bàn chân. Buổi trưa nên mở cửa sổ 15-30 phút để không khí lưu thông trong nhà.
Một số món ăn bài thuốc trong mùa đông:
Rau mùi.
Nước hoắc hương gừng tươi: Hoắc hương 50g, đường đỏ 20g, gừng tươi 15g. Hoắc hương rửa sạch, thái ngắn, gừng rửa sạch thái mỏng. Cho hoắc hương, gừng tươi vào nồi đổ thêm 300ml nước đun sôi sau 10 phút, gạn lấy nước cho đường vào khuấy tan uống lúc nóng.
Có tác dụng giải biểu, hòa vị, dứt nôn. Thích ứng với bệnh phát nhiệt sợ lạnh, buồn nôn, khắp người khó chịu.
Nước quế chi: Quế chi 10g, bạch thược 10g, gừng tươi 10g, đại táo 5 quả, đường đỏ 30g.
Rửa sạch các vị trên, cho vào nồi, thêm 500ml nước đun sôi sau 10 phút chắt ra lấy nước cho đường vào quấy tan uống lúc nóng. Thích hợp với người ngoại cảm phong hàn, đau đầu, sốt, ra mồ hôi, thở khò khè, nôn khan.
Cháo gừng hành: Gạo tẻ 60g, gừng tươi 20g, hành củ tươi 30g, muối ăn 5g.
Gạo vo sạch cho nước vừa đủ hầm nhừ thành cháo. Hành rửa sạch thái nhỏ, gừng tươi rửa sạch thái thành hạt nhỏ. Khi cháo chín cho hành, gừng, muối vào khuấy đều ăn lúc nóng.
Có tác dụng ra mồ hôi, giải biểu, hòa vị, hết nôn, thích ứng với người sốt, đau đầu, sợ lạnh không ta mồ hôi, tâm phiền, buồn nôn.
Bối mẫu trứng gà: Bối mẫu 6g, trứng gà 1 quả.
Bối mẫu sao vàng (sấy khô) tán thành bột mịn. Khoét một lỗ đầu trứng gà cho vào 6g bột bối mẫu, dùng giấy dán bít lỗ lại. Đặt trứng vào bát cố định đầu lỗ ở phía trên, chưng cách thủy 15 phút. Ngày ăn 1 quả, một liệu trình là 30 ngày. Có tác dụng ích khí, nhuận phế, chỉ khái (hết ho), hóa đàm, chữa phế hư, ho suyễn lâu ngày, đờm nhiều, khí đoản, ngại nói (lãn ngôn) chóng mặt, tim đập nhanh.
Nước rau mùi, củ cải, hành tươi: Rau mùi 30g, hành củ tươi 5 củ, củ cải trắng 1 củ. Rau mùi rửa sạch thái nhỏ, hành củ rửa sạch thái ngắn, củ cải rửa sạch thái miếng. Cho tất cả vào nồi, cho thêm 500ml nước đun sôi trong 15 phút, chắt lấy nước uống lúc nóng. Có tác dụng trừ phong hàn, chữa cảm mạo.
Nước nho gừng: Nho tươi 100g, gừng tươi 30g, chè xanh 10g, mật ong 20g.
Nho tươi rửa sạch xay nhuyễn vắt lấy nước. Gừng tươi rửa sạch giã nhuyễn vắt lấy nước, chè xanh rửa sạch pha bằng nước sôi chắt lấy nước. Đổ lẫn nước nho, nước gừng, nước trà và mật ong khuấy đều uống lúc nóng, chia 3 lần trong ngày, uống liên tục 3-5 ngày có tác dụng chữa phong hàn, trị ho.
Nước nhân hạt bí đao, đường đỏ: Nhân hạt bí đao 20g, đường đỏ 30g. Nhân hạt bí đao rửa sạch, giã nát. Trộn nhân hạt bí đao đã giã nát với đường đỏ, khi dùng cho hãm với nước sôi (300ml) chắt lấy nước uống khi còn nóng. Ngày uống 2 lần có tác dụng chữa ho, viêm họng, nhuận phổi.
Hàn tà từ biểu (ngoài) vào lý (trong) dễ hóa nhiệt: Nói chung hàn tà từ kim thái dương truyền vào kim dương minh rồi xuất hiện các chứng thực nhiệt, sốt cao, phiền khát, đổ nhiều mồ hôi.
Tính chất của hàn thì ngưng trệ, khi nó xâm phạm vào nhân thể thường trệ động ở cơ phu (da thịt), kinh lạc, gân cốt hoặc tạng phủ khiến cho khí huyết không lưu thông, khí trệ, huyết ứ trở thành chứng đau (chứng trí).
Hàn tà trệ đọng trong đường ruột thì sinh ra nôn mửa, đau bụng, ỉa chảy. Hàn tà tụ lại ở gân xương gây đau, hàn tà lưu ở bì phu (da thịt) thì dễ chữa nếu vào tạng phủ thì nguy hiểm khó chữa.
Hàn tà thường kết hợp với phong tà trở thành phong hàn xâm phạm nhân thể...
Phép tắc dưỡng sinh phòng chữa bệnh mùa đông
Hàn tà thường làm cho gân mạch tê cóng, huyết ứ, khí trệ gây hiện tượng đau (chứng tí), đồng thời làm tổn thương dương khí con người. Phép dưỡng sinh chữa bệnh mùa đông là sơ phong tán hàn (sơ tán phong tà làm tiêu tan khí lạnh), dùng các thực phẩm và dược vật có tính tân ôn (nóng ấm) giải biểu, làm cho ra mồ hôi để giải trừ tà khí) như gừng tươi, hành củ, tỏi, rau mùi, tía tô, đường đỏ... Hàn tà xâm nhập vào cơ thể có thể xuất hiện sốt cao, miệng khát, mồ hôi nhiều, lúc này nên dùng đồ ăn và các loại thuốc có tính năng thanh nhiệt sinh ra tân như: chim mẫu, thạch cao, gạo, cam, quýt...
Mùa đông khí hậu lạnh, dương khí ẩn sâu, hàn tà dễ làm tổn thương đến thận dương, nhất là những người dương khí bất túc càng dễ bị nhiễm bệnh. Thận chủ tàng âm tinh do đó ăn uống, dưỡng sinh và phòng trị bệnh vừa phải bổ âm lại phải chú ý bổ dưỡng.
Mùa đông trời đất giá lạnh đâu đâu cũng xuất hiện âm thịnh, dương suy, nên cần thu tàng dương khí, cần tăng cường giữ ấm tránh lạnh, không hoạt động quá nhiều làm hao tán thể lực, sau khi vận động nên thay quần áo kịp thời không nên mặc lạnh, sáng dậy nên xoa lòng bàn tay, bàn chân. Buổi trưa nên mở cửa sổ 15-30 phút để không khí lưu thông trong nhà.
Một số món ăn bài thuốc trong mùa đông:
Nước hoắc hương gừng tươi: Hoắc hương 50g, đường đỏ 20g, gừng tươi 15g. Hoắc hương rửa sạch, thái ngắn, gừng rửa sạch thái mỏng. Cho hoắc hương, gừng tươi vào nồi đổ thêm 300ml nước đun sôi sau 10 phút, gạn lấy nước cho đường vào khuấy tan uống lúc nóng.
Có tác dụng giải biểu, hòa vị, dứt nôn. Thích ứng với bệnh phát nhiệt sợ lạnh, buồn nôn, khắp người khó chịu.
Nước quế chi: Quế chi 10g, bạch thược 10g, gừng tươi 10g, đại táo 5 quả, đường đỏ 30g.
Rửa sạch các vị trên, cho vào nồi, thêm 500ml nước đun sôi sau 10 phút chắt ra lấy nước cho đường vào quấy tan uống lúc nóng. Thích hợp với người ngoại cảm phong hàn, đau đầu, sốt, ra mồ hôi, thở khò khè, nôn khan.
Cháo gừng hành: Gạo tẻ 60g, gừng tươi 20g, hành củ tươi 30g, muối ăn 5g.
Gạo vo sạch cho nước vừa đủ hầm nhừ thành cháo. Hành rửa sạch thái nhỏ, gừng tươi rửa sạch thái thành hạt nhỏ. Khi cháo chín cho hành, gừng, muối vào khuấy đều ăn lúc nóng.
Có tác dụng ra mồ hôi, giải biểu, hòa vị, hết nôn, thích ứng với người sốt, đau đầu, sợ lạnh không ta mồ hôi, tâm phiền, buồn nôn.
Bối mẫu trứng gà: Bối mẫu 6g, trứng gà 1 quả.
Bối mẫu sao vàng (sấy khô) tán thành bột mịn. Khoét một lỗ đầu trứng gà cho vào 6g bột bối mẫu, dùng giấy dán bít lỗ lại. Đặt trứng vào bát cố định đầu lỗ ở phía trên, chưng cách thủy 15 phút. Ngày ăn 1 quả, một liệu trình là 30 ngày. Có tác dụng ích khí, nhuận phế, chỉ khái (hết ho), hóa đàm, chữa phế hư, ho suyễn lâu ngày, đờm nhiều, khí đoản, ngại nói (lãn ngôn) chóng mặt, tim đập nhanh.
Nước rau mùi, củ cải, hành tươi: Rau mùi 30g, hành củ tươi 5 củ, củ cải trắng 1 củ. Rau mùi rửa sạch thái nhỏ, hành củ rửa sạch thái ngắn, củ cải rửa sạch thái miếng. Cho tất cả vào nồi, cho thêm 500ml nước đun sôi trong 15 phút, chắt lấy nước uống lúc nóng. Có tác dụng trừ phong hàn, chữa cảm mạo.
Nước nho gừng: Nho tươi 100g, gừng tươi 30g, chè xanh 10g, mật ong 20g.
Nho tươi rửa sạch xay nhuyễn vắt lấy nước. Gừng tươi rửa sạch giã nhuyễn vắt lấy nước, chè xanh rửa sạch pha bằng nước sôi chắt lấy nước. Đổ lẫn nước nho, nước gừng, nước trà và mật ong khuấy đều uống lúc nóng, chia 3 lần trong ngày, uống liên tục 3-5 ngày có tác dụng chữa phong hàn, trị ho.
Nước nhân hạt bí đao, đường đỏ: Nhân hạt bí đao 20g, đường đỏ 30g. Nhân hạt bí đao rửa sạch, giã nát. Trộn nhân hạt bí đao đã giã nát với đường đỏ, khi dùng cho hãm với nước sôi (300ml) chắt lấy nước uống khi còn nóng. Ngày uống 2 lần có tác dụng chữa ho, viêm họng, nhuận phổi.
0 Comments:
Post a Comment