Mỗi tối trên truyền hình vùng Vịnh San Francisco hầu như đều có tin về những vụ nổ súng gây thương tích hay tử vong.
Tội phạm từ cướp của đến giết người bằng súng thường xuyên xảy ra.
San Jose trước đây được biết đến là một trong những thành phố lớn an toàn nhất nước Mỹ, với một triệu cư dân, nhưng chừng một thập niên trước danh hiệu này đã mất khi số vụ giết người lên đến 40 trong một năm, đa số nạn nhân là bị bắn chết.
Con số này nay đã giảm. Theo ghi nhận của báo San Jose Mercury News, từ đầu năm đã có 27 vụ giết người, trong đó 18 vụ bằng súng.
Số liệu về án mạng ở San Jose vẫn thấp hơn so với San Francisco, với dân số gần một triệu mà số vụ giết người trong năm nay là 46, trong đó 35 vụ bằng súng. Con số này cũng đã giảm so với một thập niên trước đây, khi mỗi năm có gần 100 án mạng. Thời điểm San Francisco có số người bị giết cao nhất là năm 1993 với 129 tử vong.
Thành phố Oakland bên cạnh, dân số khoảng nửa triệu nhưng năm nào cũng có trên 100 án mạng, hầu hết cũng do súng đạn gây nên.
Vấn đề súng đạn gây ra chết người đã là một vấn nạn ở Hoa Kỳ, chỉ được nhắc đến và ồn ào quan tâm nhất thời rồi lại lắng xuống mà không có giải pháp vì việc người dân được phép có súng vẫn còn là đề tài gây nhiều tranh cãi.
Những vụ nã súng giết người hàng loạt đã xảy ra ở Mỹ khá nhiều trong vòng ba chục năm qua.
- Năm 1984 một người đàn ông xả súng giết chết 21 người trong tiệm McDonald ở San Diego, California.
- Năm 1993 một thương gia bực tức vì doanh vụ không thành đã bắn chết 8 người trong một cao ốc giữa trung tâm tài chánh ở San Francisco.
- Năm 1999 có nổ súng tại trường học ở Littleton tiểu bang Colorado gây tử thương cho 12 học sinh và thày cô.
- Năm 2007 một sinh viên gốc Á tức giận vì bị coi thường đã đem súng vào trường Virginia Tech University bắn chết 32 người.
- Năm 2012 một thanh niên mắc bệnh tâm thần nổ súng vào trường tiểu học Sandy Hook tiểu bang Connecticut khiến 26 người chết, trong đó có 20 em học sinh. Cùng năm có nổ súng vào một rạp chiếu phim ở Colorado giết chết 12 người.
- Hè vừa qua, một người nổ súng trong thánh đường ở tiểu bang South Carolina khiến 9 người thiệt mạng. Đến tháng Mười có vụ nổ súng ở một trường cao đẳng tiểu bang Orgeon khiến 10 người chết.
- Mới đây nhất, hôm 2/12 có hai kẻ tình nghi là khủng bố đã nã súng vào người tham dự một buổi liên hoan của một cơ quan chính phủ ở San Bernadino, California khiến 14 người chết.
Tuy có nhiều vụ giết người hàng loạt bằng súng nhưng việc hạn chế sử dụng súng đạn là một đề tài gây tranh cãi trong dư luận Mỹ.
Ở cấp liên bang, Quốc hội Hoa Kỳ đã không thể đưa ra những luật ngăn cấm hay giới hạn việc dùng súng.
Sau vụ nổ súng ở cao ốc 101 California Street, San Francisco năm 1993 khiến 8 người chết, năm 1994 đã có luật liên bang cấm không cho sản xuất thêm hay sở hữu những loại vũ khí tấn công, súng trường bán tự động và các loại súng có băng đạn hơn 10 viên. Nhưng luật này chỉ có hiệu lực trong vòng 10 năm.
Tự do có súng là quyền' thiêng liêng'
Năm 2004 đã có những đề nghị và vận động kéo dài thời gian hiệu lực của luật này nhưng không đạt kết quả.
Quyền tự do có súng, như ghi trong Tu chính án Số 2, là một đề tài luôn gây tranh cãi tại Hoa Kỳ, cũng như quyền tự do ngôn luận và biểu đạt trong Tu chính án Số 1.
Những người ủng hộ quyền có súng cho đó là quyền hiến định, không ai có thể giới hạn hay ngăn cấm. Người dân cần súng để tự bảo vệ khi có kẻ gian xâm nhập nơi sinh sống, đặc biệt ở những vùng xa xôi hẻo lánh. Người dân cũng cần súng để phòng vệ khi bị nhân viên nhà nước tấn công.
Lập luận phản bác lại cho rằng súng đạn đã giết chết quá nhiều người ở Mỹ mà không có biện pháp nào để giảm số tử vong.
Hiện nay việc kiểm soát súng là do các tiểu bang tự quyết định. California là nơi có những luật kiểm soát việc mua bán và sử dụng súng đạn khắc khe nhất. Một người muốn mua súng ở California phải qua điều tra lý lịch để xem có tiền án hình sự hay không, sau đó phải chờ 10 ngày mới được mua.
Tuy luật ở California có khó khăn nhưng trong 11 tháng vừa qua đã có hơn 1 triệu 500 nghìn người làm đơn xin mua súng để được cơ quan liên bang điều tra lý lịch. Con số này đã cao hơn tổng số người muốn mua súng của năm ngoái.
Nói chung ở Mỹ không có luật liên bang về việc mua súng đạn mà khó dễ tùy từng tiểu bang. Ở các bang Arizona, Georgia và Kentucky tương đối dễ. Khó nhất là California, Connecticut và New York.
Có tiểu bang chỉ cần đưa căn cước, không bị điều tra lý lịch.
Có nơi không bán súng cho những ai có hồ sơ bạo hành trong gia đình, những người mắc bệnh tâm thần.
Có nơi buộc người có súng phải đăng ký, giữ ở một nơi an toàn không để trẻ em dễ dàng tìm thấy đem ra chơi nghịch và khi mất súng phải khai báo.
Dù có luật tiểu bang hay địa phương nhằm kiểm soát việc sử dụng súng đạn nhưng số tử vong vì súng đạn ở Mỹ, tuy đã giảm trong hai thập niên qua nhưng vẫn ở mức quá cao nên luôn có những vận động hành lang để chính quyền liên bang ban hành luật giới hạn việc sử dụng vũ khí.
Nhưng khi những dự luật được đưa ra quốc hội, hai chính đảng thường có những quan điểm trái nghịch.
Dân cử Đảng Dân chủ thường ủng hộ, còn Đảng Cộng hòa phản đối.
Hiệp hội những người chơi súng, National Rifle Association tức NRA, với 4 triệu thành viên và có khả năng vận động hành lang mạnh tại quốc hội. Trong khi phía muốn kiểm soát súng đạn có những tổ chức như Mayors Against Gun Violence và Independence USA.
Theo một số liệu từ University of Chicago, hiện nay có 270 triệu khẩu súng các loại ở Mỹ.
Tính bình quân cứ 1000 dân thì có đến 900 khẩu súng, đứng đầu thế giới về tỉ lệ súng và dân số. Hiện nay một phần ba gia đình Mỹ có súng trong nhà.
Qua bao thập niên vấn đề súng đạn ở Mỹ luôn như một củ khoai nóng (hot potato), nói theo thuật ngữ chính trị, và không ai muốn chạm tay vào.
Đó là một nghịch lý trong xã hội Mỹ.
Vì nếu có một chứng bệnh nào gây ra số tử vong cao như số người chết vì súng đạn thì mọi nỗ lực từ liên bang đến địa phương đã được dồn ngay vào để ngăn chặn số người chết vì bệnh lạ.
Sau vụ bắn giết ở San Bernadino hai tuần trước, hôm 5/12 nhật báo New York Times đã đăng bài xã luận trên trang nhất - một việc mà báo này chưa từng làm trong 95 năm qua - đòi hỏi chính quyền liên bang có biện pháp cấm các loại vũ khí liên thanh để ngăn chặn chết chóc và bạo động do bởi súng đạn.
Sự kiện này cho thấy mức nghiêm trọng của vấn đề do súng đạn gây ra trong xã hội Hoa Kỳ.
Mấy tuần trước Tối cao Pháp viện cũng đã từ chối thụ lý một vụ án yêu cầu toà tối cao hủy bỏ luật của một thành phố ở ngoại ô Chicago cấm không cho người dân địa phương mua bán, làm chủ những loại vũ khí bán tự động hay có băng đạn nhiều hơn 10 viên.
Với nhiều vụ bắn giết hàng loạt trong những năm qua, hy vọng nay là thời điểm cho nước Mỹ có những luật kiểm soát súng đạn chặt chẽ hơn.
Bùi Văn Phú/BM
0 Comments:
Post a Comment